Η "επόμενη μέρα"

Όπως προκύπτει με χαρτί και μολύβι, η νέα κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ θα πρέπει μέσα στο 2010 να εξοικονομήσει πάνω από 10 δις €, προκειμένου να επαναφέρει το δημοσιονομικό έλλειμμα στο 3% του ΑΕΠ. Πράγμα αδύνατον, άρα βαδίζουμε προς νέα διαπραγμάτευση με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τριετή μάλλον παράταση, που όπως φαίνεται θα μας δοθεί.

Η αύξηση των φορολογικών εσόδων φαντάζει δύσκολη τουλάχιστον για το 2010, καθώς τα εταιρικά κέρδη και οι αμοιβές των ελεύθερων επαγγελματιών του 2009 (που θα φορολογηθούν του χρόνου) θα είναι μειωμένα κατακόρυφα και καθώς οι διεθνείς οργανισμοί προβλέπουν ΑΕΠ είτε αρνητικό είτε στην καλύτερη περίπτωση οριακά θετικό.

Ειδικότερα δε για την οικοδομή, τη λεγόμενη ατμομηχανή της οικονομίας μας, το βέβαιο είναι πως δεν πρόκειται να αρχίσει να ανακάμπτει πριν από το φθινόπωρο της επόμενης χρονιάς.

Επιπλέον, η δομή των δημόσιων δαπανών είναι τέτοιας μορφής ώστε να θεωρείται αδύνατη η ουσιαστική συγκράτησή τους. Να θυμίσουμε ότι και φέτος που δεν δόθηκαν αυξήσεις στους δημοσίους υπαλλήλους οι δαπάνες στο πρώτο εξάμηνο τρέχουν με διψήφιο ποσοστό! Προς τη συγκεκριμένη κατεύθυνση συμβάλλουν -μεταξύ άλλων- τα αλματωδώς αυξανόμενα ανοίγματα του Ασφαλιστικού αλλά και οι ενισχύσεις προς τους ΟΤΑ.

Όλα λοιπόν δείχνουν ότι οι δείκτες του 2010 θα είναι ακόμη πιο δυσμενείς από τους φετινούς,

Το βέβαιο δηλαδή είναι πως τα δημόσια οικονομικά έχουν πάρει την κατηφόρα και η τάση είναι οι ήδη κακοί δείκτες να συνεχίσουν μάλλον να επιδεινώνονται παρά να βελτιώνονται.

Τι θα μπορούσε όμως να σώσει την οικονομία από μία κατρακύλα; Και φυσικά δεν αναφερόμαστε σε παύση πληρωμών του Δημοσίου ή σε έξωση από τη ζώνη του ευρώ στο άμεσο μέλλον, αλλά σε μια κατάσταση που θα προκύψει σε βάθος χρόνου αν δεν ληφθούν σοβαρά μέτρα.

Πού θα κριθεί το "στοίχημα"

Με βάση τις υπάρχουσες δομές, περιθώρια για μείωση των κρατικών δαπανών δεν φαίνεται να υπάρχουν, χωρίς να προκύψουν εντονότατες επιδράσεις για την πραγματική οικονομία.

Άλλωστε, η εφαρμογή σταθεροποιητικών πολιτικών στην Ελλάδα (1990 - 1993) συνοδεύτηκαν από χαρακτηριστική αποτυχία.

Ούτε όμως και μια πολιτική τόνωσης της ζήτησης είναι από μόνη της σε θέση να σώσει τα δημόσια οικονομικά. Γιατί αν τα τελευταία χρόνια, με ετήσια ονομαστική αύξηση (σε τρέχουσες τιμές, όπου δηλαδή συμπεριλαμβάνεται και ο πληθωρισμός) του ΑΕΠ κατά 7% δεν καταφέρναμε να επιτύχουμε διψήφια ποσοστά αύξησης φορολογικών εσόδων, πώς θα το καταφέρουμε στο μέλλον, όταν οι ετήσιες αυξήσεις του ονομαστικού ΑΕΠ προβλέπεται να είναι στην καλύτερη περίπτωση οι μισές;

Άρα λοιπόν, ένα σενάριο διάσωσης και ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας θα πρέπει να περάσει μέσα από:

• Μια τριετή τουλάχιστον παράταση που θα λάβουμε ως χώρα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Κάτι τέτοιο θεωρείται το πιθανότερο σενάριο, καθώς προβλήματα δεικτών έχουν και πολλές άλλες χώρες της ευρωζώνης.

• Μια ουσιαστική άνοδο του ΑΕΠ κατά τα επόμενα χρόνια, μέσα από την εκμετάλλευση της όποιας διεθνούς ανάκαμψης, των προγραμμάτων του ΕΣΠΑ και των μέτρων τόνωσης της πραγματικής οικονομίας.

• Μέσα από την υιοθέτηση ενός φορολογικού νομοσχεδίου αμερικανικού τύπου, όπου θα προβλέπονται αυστηρότατες διατάξεις, βαρύτατες ποινές και πρωτόγνωρο για τα ελληνικά δεδομένα σύστημα αντικειμενικών κριτηρίων.

• Μέσα από δραστικό περιορισμό των κρατικών σπαταλών, αφού πολλοί πιστεύουν ότι το κόστος των προμηθειών του Δημοσίου θα μπορούσε να μειωθεί έως και κατά 30%.

• Μέσα από δραστικές τομές στο ασφαλιστικό σύστημα της χώρας.

Η διάσωση - ανάπτυξη της οικονομίας είναι μεν εφικτή, αλλά υπό την προϋπόθεση δραστικότατων αλλαγών και αποτελεσματικότητας της κρατικής μηχανής σε τομείς όπου μέχρι σήμερα υστερεί χαρακτηριστικά.